Erfelek Tarihi, Sinop Erfelek Geçmişi

                                           Erfelek'in Tarihi
Eskiden halk arasında Cumayanı olarak bilinen İlçe Merkezi'nin kuruluşu 1750'li yıllara dayanmaktadır. 1876'da fahri bucaklık verilmesiyle ismi Karasu olarak değişmiştir. Karasu Bucağı 1911 yılında resmi Bucak merkezi olarak teşkilatlanmış, 01.04.1960 tarihinde ise ilçe statüsüne kavuşmuştur. Yeni teşkilatlanan ilçenin ismi ise etrafındaki Erfelek ormanlarından esinlenerek Erfelek olmuştur. Erfelek İl merkezi 28 km uzaklıkta küçük ve şirin bir ilçe merkezidir. 


Tarihi seramik eserler, yeraltı tünelleri, mağaralar ve savaş aletleri ilçenin toprakları üzerinde çeşitli uygarlıkların yaşadığını gösterir. Himmetoğlu Köyünün bulunduğu yerde Rumlar zamanından kalma harabeler mevcut olup burada bir kasaba kurulmuş olduğu sanılmaktadır. Sarıboğa köyünde çok eskiye ait mağaralar mevcuttur. Kaldırayak köyünün Gerdan kıran Tepesinde tarihi bir mağara devamında tünel mevcuttur. Bu tünel yaklaşık 2km uzunluğunda olup Erfelek ilçesi Okçul mahallesine açılmaktadır. İlçe merkezinde 1931-1932 yıllarında Ali KARASU adlı şahıs bahçesindeki toprağı kazarken bir tarihi eser kalıntısına rastlanmıştır. Bu eserin etrafı temizlendiğinde bir hamam kubbesi meydana çıkmıştır. Bütün bunlar gösteriyor ki ilçe merkezi köylerinde daha öncede çeşitli yerleşim birimlerinin kurulmuş olduğu anlaşılmaktadır. Horzum Köyünde tesadüfen yapılan kazılarda çeşitli tarihi eserler çıkmış olup bu eserler Sinop Müzesinde sergilenmektedir. Hemen hemen tüm köylerimizde Rum mezarlıklarına rastlamak mümkündür.


İlçe sınırları dahilinde kırsal kesimde tarih öncesi yerleşimlere rastlanmıştır. Bu yerleşim yerleri Koruma Kulunca tescil edilerek koruma altına alınmıştır. Bu höyüklerden anlaşılacağı üzerine Erfelek kırsal kesimi ilk Tunç Çağın'da yoğun iskan görmüştür. Bizans ve Roma yerleşimlerine rastlanmaktadır. 


MS. 110 yıllarında zamanın Sinop Valisi PLYNİ tarafından Sinop'a 16 mil mesafeden muntazam su yolları yapılarak su getirildiği, bu su yolunun da İlçenin Hasandere Köyünden geçtiği kalıntılardan anlaşılmaktadır. İlçe merkezine 2 km uzaklıkta Kaldırayak Kuz Mahallesinde Rumlara ait bir kilise kalıntısı bulunmaktadır.


İlçenin Abdurrahmanpaşa köyünde uzuntürbe, Tekke köyünde sarıtekke, Balıfakı köyünde fakı türbesi, Sarıkum köyünde halil türbesi, Akçaçam köyünde aşık hasan türbesi, Kızılcaelma köyünde çile türbesi, Yeniköyde ise akpınar ve kanlı türbe mevcut olup bunlardan uzun türbe ve sarı tekke de yılın belirli günlerinde pazarlar kurulur, dualar okunur. Akçaçamda bulunan aşık hasan türbe sinde yapılan ise seyyid bilal Hazretlerinin olduğu rivayet edilmektedir.