Sinop Coğrafi Durumu, Yapısı

                                                  Sinop'un Coğrafi Yapısı


Sinop, Karadeniz'in kıyı şeridinin kuzeye doğru en çok sivrilerek uzanmış bulunan Boztepe Burnu ve Yarımadası üzerine kurulmuştur. 41o 12' ve 42o 06' kuzey enlemleri ile 34o 14' ve 35o 16' doğu boylamları arasında yer alır. 


İlin yüz ölçümü 5862km2 olup il bu yüz ölçümüyle %0.8'inin kaplar. Batısı Kastamonu, güneyi Çorum, güneydoğusu Samsun ilçeleri, kuzeyi ise Karadeniz ile çevrilidir. 475 km. uzunluğundaki sınırlarının 300km. si kara, 175 km.si ise deniz kıyısıdır.


Dağlar


İldeki yeryüzü şekillerinin ağırlıklı bölümü oluşturan dağların yükseltileri pek fazla değildir. Sinop genel olarak engebelidir. Karadeniz kıyılarından iç kısımlara doğru görülür. derecede yükselme vardır. Yüksek dağlar, daha çok doğuda ve kuzeybatıdadır. İlin doğu tarafını Kuzey Anadolu Dağları çevreler. Bu dağlar, Karadeniz kıyısına paralel uzanırlar. Bölgedeki dağlar sık, dik ve sert değildir. En yüksek dağın 2000 m. aştığı görülmez. 


Ayancık = Çangal Dağı 1.065m, Zindan Dağı 1.750 m'dir.
Dikmen = Göktepe Dağı 1.200m
Gerze = Elma ve Köse Dağları 900 m'dir. Dıranaz 1.345 m'dir.
Boyabat = Elekdağı 1.400m'dir.


Yaylalar


Sinop yakınlarında yayla yoktur. Boyabat ve Gerze ilçeleri yayla bakımından oldukça zengindir. Durağan ve Boyabat'ta Mehmetli, Aluç, Marif, Güzdüzlü, Darıözü, Yaylacık, Uzunöz, Sakızlı, Bayat, Yassıalan, Gökalan, Buzluk yaylaları vardır. Gerze'de Altmışdört, Güdek oğlu, Avlağısökü, Kuzfındık, Çam altın yayla bulunmaktadır. Türkeli ilçesinde de Kurugöl yaylası bulunmaktadır.


Ovalar


Sinop'ta ovalar genellikle kıyı ya da ırmak ovalarıdır. Daha ziyade büyük düzlükler halindedir. En önemlisi Boyabat ovasıdır. Bu ovayı Gökırmak, Arım, Gazidere, Asarcık ovaları meydana getirir. Yüksek dağlar arasında uzanan bu ovalar çok verimli ve sulaktır. Gavur ovası da denilen karasu Ovası ile Akliman yöresindeki Aksaz ve Sarıkum ovaları kıyı ovalarıdır. Bu ovalar, yer yer bataklık durumundadır. 


Vadiler


Sinop'ta Boyabat ve Durağan ilçeleri çevresinde yer alan ve Kızılırmak'ın kollarından olan Gökırmak vadisi dışında büyük vadi yoktur. Bununla birlikte küçük akarsularca açılmış çok sayıda küçük vadi vardır. 
Bunlar il topraklarını engebeli hale getirmiş oluşumlardır. Gökırmak vadisinden başka Ayancık vadisi, Kabusu vadisi, Kanlıdere vadisi sayılabilir. 


Akarsular


Sinop, yağışlı bir bölge olduğundan her tarafta çay ve derelere rastlanır. Bu akarsular, yağmur ve kar sularıyla beslenir. Sular yağmur mevsiminde çoğalır, dereler kabarır. Yaz aylarında azalır ya da kurur. 


Çay ve nehirler ulaşıma elverişli değildir. Yatakları taşlı, akışları hızlıdır. Sulamada ve orman ürünlerinin taşınmasında yararlanılır. Hepsi Karadeniz'e dökülür.


Başlıcaları Şunlardır


Gökırmak : Kastamonu'dan çıkar. Daday'da Ballıdağ eteklerinden inen sular, Daday Çayı'nı oluşturur. Bu çay Taşköprü'nün Gölveren kesiminde Kastamonu'nun içinden geçen bir suyla birleşerek Gökırmak adını alır. Gökırmak Boyabat ovasını sular ve doğuda Kızılırmak'a karışır.


Kızılırmak : İlin güneydoğu sınırlarını çizer. Yurdumuzun en uzun nehri olan Kızılırmak, büyük kollarından Gökırmak'ı Sinop'tan alır. 


Tepeçay : Sino'un Türkeli ilçesi ile Kastamonu'nun Çatal zeytin ilçesi arasında sınır oluşturur. Denize döküldüğü yerde hayli genişler. 


Ayardın Deresi : 1.000 yükseltide Çatakgeriş Köyü yakınlarından doğar. Türkeli ilçe merkezinin hemen doğusundan denize dökülür. Uzunluğu 240 m kadardır.


Ayancık Çayı : Küre Dağları'ndan kaynaklanan çok sayıda küçük derenin birleşmesinden oluşmuştur. Uzunluğu 90km. kadardır, ilçe merkezinden denize dökülür.


Karasu Çayı : Küre Dağları'nda, Gündüzlü ormanlarından doğar. Uzunluğu 80 km'dir. Sinop'un 8 km. batısında denize dökülür. 


Çakıroğlu Çayı : Dıranaz Dağları'ndan doğar. Gerze-Sinop arasında Çakıroğlu yöresinde denize dökülür. Denize döküldüğü yerde küçük bir delta oluşturur. 


Kanlı Çay : Uzunöz Dağlarının eteklerinden doğar. Çok sayıda küçük kolu vardır. Çayağzı denilen yerde denize dökülür. 




Göller


Başlıcaları Şunlardır


Sarıkum Gölü : Sinop yarımadasının batısında yer alan Sarıkum Gölü, il merkezine 21km. uzaklıktadır. Gölün uzaklığı 2km genişliği 750m'dir. ve alanı 400 hektardır. Deniz düzeyinde olan gölün suları kışın çoğalır, yazın azalır. Küçük akarsularla beslenen gölün fazla suları denize dökülmektedir.


Aksaz Gölü : Karagöl'ün kuzeydoğusunda yer alan Aksaz Gölü, denizle hemen hemen aynı düzeydedir. Yılın büyük bir bölümünde saz ve kamışlarla kaplı olan gölün yüzölçümü 200 hektardır. Yağışlı dönemlerde ise gölün suları denize ulaşır. 


Karagöl : Akliman'a yakın bir bölgede Aksaz ve Sankum Gölleri yakınında yer alan deniz düzeyindedir. Yüzölçümü 80 hektar dolayındadır. Denize uzaklığı 40-50 m. kadar olan gölün suları kışın artar yazın ise göl kurur.


Sülük Gölü : Sinop Yarımadasının üzerindedir. Yükseltisi 210 m. dolayında olan Sülük Gölü, eski bir yanar dağ krateridir. Derinliği 1-2 m. dir. Yaz mevsiminde kurur.


Akgöl : Ayancık İlçesinin güneyinde Ayancık Boyabat yolunun 31km de, 4 km içeride yer alan Akgöl, çevresinde sık canı ormanlarının oluşturduğu çangal Akgöl ormanları içinde bulunmaktadır.




Bitki Örtüsü


Sinop yöresi, Karadeniz ikliminin bir özelliği olarak her zaman yağış aldığından orman ve bitki örtüsü ile kaplıdır. Ormanlar hem zengin hem de çeşitlidir. Çam, köknar, meşe, gürgen, kayın, dişbudak, karaağaç ve kavak başlıca türlerdir. Ağaç denizi olarak nitelendirilen Çangal Ormanları, Ayancık, Türkeli ve Boyabat yörelerini kaplar. Dıranaz, Göktepe, Soğuksu ve Elekdağı Ormanları da önemli doğal güzellikleri oluşturur, hem de ekonomik yönden büyük değer taşır.


Ormanların altında yaban menekşesi, çuha çiçeği, mayıs karanfili, küçük kırlangıç otu, ciğer otu gibi bitkilere de rastlanır. 


Sinop yöresindeki bitki örtüsü, çok çeşitli ağaç türlerinden oluşmuştur. Kıyı şeridinde Akdeniz bitkileri de görülür. Meşe, defne, karaağaç, çınar, fındık, kızılcık, kayın, gürgen, karaçam  ve sarıçamdan oluşan bitki örtüsü, yükseltinin 1.800 m. ye ulaştığı kesime kadar yayılır.


İlin güneyine doğru gidildikçe iklim kuraklaşmaya başlar. Bu kesimde kuzeydeki gür bitki örtüsünün yerini bozkır bitkileri alır. 


Sinop, Doğu ve Batı Karadeniz iklim özelliklerinin içiçe geçtiği bir yöredir, ilde mevsimler arası sıcaklık farkları pek büyük değildir, ilin kuzey kesiminde Karadeniz iklim tipi görülür, güney kesimlerinde ise Karadeniz ikliminin etkisi giderek azalır. Burada yağışlar azalır, sıcaklık düşer ve bozkır ikliminin etkileri görülür. 


Sinop il merkezinde yıllık sıcaklık ortalması 14 derece, en yüksek sıcaklık -2 derecedir. Yıllık nispi nem ortalaması %78'dir.